INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan Górski (z Góry) h. Łodzia      Tytuł wiersza o Janie Górskim z Miłosławia w rękopisie BK 00244 z wierszami Andrzeja Krzyckiego, w Bibliotece Kórnickiej PAN.

Jan Górski (z Góry) h. Łodzia  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1959-1960 w VIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 
Górski Jan (Jan z Góry) h. Łodzia (zm. 1533), sekretarz królewski, doktor praw (1504), kanonik i oficjał poznański. Ojcem jego był Wojciech G. piszący się z Miłosławia, kasztelan lędzki i starosta wschowski, matką Jadwiga, zapewne córka Jana Kotwicza, starosty wschowskiego. W r. 1488 zapisał się G. na Akad. Krak., gdzie kolegując z Tomickim, Borkiem i Staszkowskim, wszedł do grona humanistów. Bakałarzem został w r. 1489. W r. 1491 po śmierci Stefana z Szkudli otrzymał kanonię poznańską. Projektowana w r. 1500 podróż do Rzymu dla uzupełnienia studiów prawniczych nie doszła do skutku i dopiero jesienią 1501 r. wyjechał do Bolonii, rozdawszy członkom kapituły na przechowanie 8 posiadanych ksiąg. Pobyt na Uniw. Bolońskim trwał krótko i już w październiku 1502 r. działał G. w kapitule poznańskiej. W r. 1505 będąc już wikariuszem generalnym i oficjałem poznańskim, zabiegał na sejmiku średzkim o wwiązanie kapituły w dobra Pniewy. Wykształcenie humanistyczne utorowało mu drogę do kancelarii królewskiej. T. r. jako sekretarz królewski otrzymał prawo prezenty kościoła w Mszczonowie. W r. 1507, po śmierci starszego brata, Wojciecha, dostała mu się po nim kanonia poznańska, ale zarówno tej, jak i uzyskanej dawniej, zrzekł się w tym samym roku, zostawszy po śmierci Mikołaja Kotwicza archidiakonem poznańskim. Odbył wtedy w l. 1507–8 wizytację dekanatu obornickiego, a zebrane przez niego dokumenty tamtejszych kościołów i opisy ich uposażenia weszły w skład „Liber Beneficiorum” diecezji poznańskiej z r. 1510. Był zapewne obok bpa Lubrańskiego inicjatorem powstania tej księgi. W r. 1509, udając się do Wałcza na synod, został w pobliżu tego miasta poraniony i ograbiony przez Hipolita Wedla z Marchii. W kwietniu 1510 r. uczestniczył w synodzie prowincjonalnym w Łowiczu, w sierpniu zaś stawał z ramienia kapituły przed senatorami zgromadzonymi z okazji zjazdu poznańskiego, przedkładając im krzywdy doznawane przez rzemieślników chwaliszewskich od mieszczan poznańskich. Reprezentował kapitułę w grudniu t. r. na sejmie piotrkowskim. W lipcu 1511 r. z polecenia kapituły wraz z dziekanem Janem Łukowskim wizytował mieszkania poznańskich duchownych celem wykrycia wykroczeń. W sierpniu 1512 r. i we wrześniu 1514 r. reprezentował kapitułę na synodach prowincjonalnych w Łęczycy. W l. 1512–5 pełnił obowiązki kolektora subsidium charitativum uchwalonego przez synod piotrkowski. W r. 1514 zamienił z Andrzejem Włościejewskim archidiakonię na dziekanię poznańską, wrócił jednak do tej pierwszej w r. 1518 i zaraz rozpoczął usilne starania o kanonię krakowską. Na synodzie prowincjonalnym w Piotrkowie widzimy go znów w maju 1517 r., zaś w r. 1518 był jednym z trzech posłów królewskich do książąt mazowieckich i sejmiku zakroczymskiego. W r. 1519 na sejmiku generalnym w Kole występował z ramienia arcybiskupa gnieźnieńskiego oraz biskupów kujawskiego i poznańskiego, w roku zaś następnym tenże sejmik wysłał go do króla z żądaniem odebrania Erazmowi Ciołkowi prawa oficjalnego występowania w Rzymie. Bawiąc na sejmie toruńskim 1520 r. popierał wobec króla sądzoną tam wtedy sprawę swego brata Piotra, starosty wschowskiego, z mieszczanami wschowskimi. W r. 1523, w którym pierwszy raz spotykamy go z godnością kanonika krakowskiego, otrzymaną mimo przeciwdziałania niechętnej mu Bony, uczestniczył w październiku w synodzie prowincjonalnym w Łęczycy oraz w sejmie piotrkowskim, na którym przedstawił sprawę wciąż jeszcze trwającego zatargu kapituły z starostą i mieszczanami poznańskimi. W kwietniu 1524 r. wysłała go kapituła do króla, by przy poparciu biskupów poznańskiego, kujawskiego i wrocławskiego domagał się ostrego wystąpienia przeciwko luteranom. W latach następnych przestał być wikariuszem generalnym i oficjałem (w r. 1525 był nim już Mikołaj Oleski), przenosząc swą działalność na dwór królewski. Starał się o kilka wakujących kolejno stolic biskupich, myślał i o podkanclerstwie. Intrygował podobno wśród szlachty wielkopolskiej przeciwko Tomickiemu celem odebrania mu pieczęci. U schyłku życia, w r. 1531, po kilkudziesięciu latach sekretarstwa opuścił dwór. Według Tomickiego, zrobił to dla uniknięcia nadmiernych wydatków. Stanisław Górski pisze, iż spowodował go do tego król, zniechęcony stałym nagabywaniem o godności. G. umarł 4 II 1533 r.
 
Odznaczył się niemałą chciwością. Otrzymawszy od króla w r. 1524 pusty plac przy ulicy Żydowskiej w Poznaniu, wybudował kamienicę, wedle opinii współczesnych, za pieniądze uzyskane z kar nakładanych na plebanów za usterki nieraz zmyślone. Stanisław Górski zwie go człowiekiem leniwym i ograniczonym, a wyraźnie niechętny Andrzej Krzycki poświęcił mu kilka pieśni i epigramatów bardzo złośliwych, mieniąc go «ogromną kupą bredni». W tym, jak i w określeniu kogoś z współczesnych, że był «raczej górą niż człowiekiem», mieściły się aluzje do olbrzymiego wzrostu (zanotowała to nawet metryka uniwersytecka) i otyłości G-ego. Dla chłopów w swych dobrach dziedzicznych i prestymonialnych był zapewne ciężki, skoro w czasie rozruchów połamali mu palce u rąk. W odnowie katedry poznańskiej współdziałał przy odbudowie wieży, przy konstrukcji wielkich organów i naprawie mniejszych.
 
 
Boniecki; Łętowski, Katalog bpów krak.; – Pociecha W., Królowa Bona, P. 1949 II 11–2; – Acta capitulorum, I, II, III; Acta capitulorum saec. XVI; Acta Tom., IV–VI, IX, XIII, XV; Andreae Cricii Carmina, Wyd. K. Morawski, Kr. 1838 s. 130–2; Księga uposażenia diecezji poznańskiej z r. 1510, Wyd. J. Nowacki, P. 1950 s. 8, 9; Matricularum Sum., II–IV; Statuta nec non liber promotionum; – Arch. Archidiec. w P.: Acta Capit., Acta consist; Zbiory Zakł. Dok. IH PAN w Kr.: Kartoteka do studiów Polaków za granicą; – Artykuł opracowany na podstawie materiałów nadesłanych przez W. Dworzaczka, ks. S. Haina i R. Żelewskiego.
 
 
Red.
 
 
 
 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Andrzej Oporowski h. Sulima

brak danych - 1540, między 15 IV a 8 V wojewoda łęczycki
 
 
    Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.